سخنرانی آیت الله جوادی آملی

پیشوایانِ جامعه

متن سخنرانی حضرت آیت الله جوادی آملی

در جمع طلاب و استادان مدرسه علمیه دارالسلام

۹۵/۶/۱۱

السلام علیکم و رحمه الله و برکاته، أعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم، الحمد لله رب العالمین، و صلّی الله علی جمیع الأنبیاء و المرسلین سیّما خاتمهم و أفضلهم محمد و أهل بیتهم الطیّبین الأنجبین، سیّما بقیه الله فی العالمین بِهِم نتولّی و من أعدائهم نتبرّیءُ إلی الله.

مقدم شما بزرگواران، نخبگان، فرهیختگان حوزوی و دانشگاهی، برادران و خواهران ایمانی را گرامی می داریم این محفل که به عطر قرآن کریم معطر شد ثوابش به پیشگاه وجود مبارک امام جواد علیه و علی آبائه و ابناء اطیبین ایشان اهداء می شود خدای سبحان از همه‌ی بزرگواران که در پرورش نونهالان تلاش و کوشش کردند به احسن وجه می پذیرد.

شکوه‌ی امام صادق۷از نداشتن حوزه

قبل از اینکه سخنان مبارک امام جواد۷ مطرح بشود یک جمله‌ی کوتاهی از وجود مبارک امام‌صادق۷به عرض شما برسد تا روشن بشود پرورش طلاب، پرورش دانشجویانی که در دانشگاه اند، اهل اعتکاف اند و خدمتگذار نظام اند،  چقدر مورد علاقه ی امام صادق۷ است؛ مستحضر هستید که وجود مبارک یعقوب از فراغ یوسف به خدا پناهنده می شد و می گفت: (إنّما أشکوا بَثّی و حُزنی إلی الله ) درباره ی فراغ یوسف این ناله ی حضرت یعقوب بود که شکوه اش را به پیشگاه خدا می برد اما وجود مبارک امام صادق شکوه اش را از فقدان فرزندان حوزوی اش به خدا می‌برد وقتی چند نفر را  آماده ی حوزه رفتن می دید می فرمود 🙁 أشکو إلی الله عَزَّ وَ جلّ و حدتی و تقلقلی ) من از تنهایی به خدا شکوه می کنم:( فلیت هذه الطاغیه اذن لی فاتَّخَذَ قصراً فی الطائف فسکنتُهُ و اسکنتم معی ) ای کاش این منصور دوانقی به من اجازه می‌داد من یک مدرسه ای می ساختم یک حوزه ی علمیه تأسیس می کردم یک مدرسه ای می ساختم چند تا حجره بود خودم در آن جا ساکن بودم و شما طلبه ها را می پروراندم، این شکوه ی وجود مبارک امام صادق۷است نفرمود ای کاش مدرسه ای می ساختم در اختیار کسی قرار می دادم که شما را بپروراند فرمود 🙁 یا لیت هذه الطاغیه أذن لی فأتخذ قصرا فسکنته و اسکنتکم معی ) ای کاش این منصور دوانقی اجازه می داد من یک مدرسه ی علمیه بسازم چند تا حجره داشته باشد خودم هم یک حجره داشته باشم مدرّس شما باشم ( فسکنت و اسکنتکم معی ) این خواسته همه ی ائمه:است امروز  وجود مبارک ولی عصر ارواحناله الفداء همین حرف را دارد شما شبانه روز شاکر باشید شیر پاکی خوردید این توفیق نصیب شما شد به مدرسه ای رفتید که سخن از قال الصادق و قال الباقر و قال الله و قال رسول الله است این مطلب اول.

ملاک ازدواج از دیدگاه امام جواد۷

مطلب دوم آن است که وجود مبارک امام جواد۷ اساس زندگی جامعه را روی دین قرار داده است یک بیانی حضرت در خطبه ی ازدواج خود دارند که زندگی را با آن خطبه تبیین می کنند، ایشان در مراسم ازدواج خطبه‌ی عقد ازدواجشان را خودشان خواندند مهریه را هم خودشان تعیین کردند این که می بینید متأسفانه این غدّه‌ی طلاق پیدا شده است برای این است که زندگی ما بر اساس آن مذهب سامان نپذیرفته، اگر زندگی به بیان امام جواد۷سامان می پذیرفت ما هرگز به این غدّه‌ی طلاق مبتلاء نمی شدیم، شما وقتی سخنان خدا را  بخواهید بشنوید ما که مستقیما از خدا کلام را نمی‌شنویم به وسیله پیغمبر و اهل بیت می‌شنویم اینها به ما فرمودند هیچ خانه‌ای با طلاق ویران نشده که به این آسانی بشود او را احیاء کرد، این بافت های فرسوده را شهرداری ها بعد از مدتی می‌سازند اما خدایی ناکرده خانه ای که با طلاق ویران شده به این آسانی ساخته نمی شود این بیان اهل بیت: است. وجود مبارک امام جواد۷در مراسم عقدِ ازدواج خود خطبه ای خواندند و مهریه را بیان کردند فرمودند : (إن لن یکن لزوجتین صداقا) هر زنی یک مهریه ای دارد (إن لنا اموال المذکور) ما هر چه اموال داشتیم و داریم در راه خدا می دهیم.ما مالی این جا ذکر نکردیم زن هم که بدون مهریه نمی شود ( إن لن یکن لزوجتین صداقا إن لنا اموال المذکور و قد امهرت ابنتک الوسائل الی المسائل هی مناجاه دفعها اِلَیَّ ابی) به ابــا‌‌‌‌ ‌زوجه اش  گفت من مهریه دخترت را آن نسخه‌ی خطی مناجات امام رضا۷  قرار دادم، این یک میراث فرهنگی است در خانه‌ی ما.

چند مناجات  از امام رضا۷ رسیده  به عنوان «ادعیه الوسائل إلی المسائل»  که بخشی از اینها در حاشیه‌ی مفاتیح مرحوم محدّث قمی آمده«الادعیه الوسائل إلی المسائل».

خودت با دلی شکسته در خانه خدا برو

من همین جا یک پرانتزی باز کنم ما که از منزل به مسجد می آییم، دیگران به ما التماس دعا می کنند، البته ما وظیفه داریم و هر مؤمنی وظیفه دارد نسبت به دیگران دعا کند اما این راه نیست، دعای ما شاید ده درصد اثر کند ولی دعای خود شما صد در صد اثر می‌کند، دعا برای قلب شکسته است شما که محتاجید بگویید: خدایا کجا بروم؟ این چه سنتی است بین ما  که به یکدیگر بگوییم: دعا کنید، البته وظیفه ی هر مؤمن است نسبت به همه ی مؤمنین دعا کند ولی هرکس مشکلی دارد بداند که این ظرف شکسته مهمان خداست، چون خدا فرمود: من هم مهمانی دارم هم میزبانی؛ میزبانم، زیرا همه جای دنیا به میزبانی خدا بپاست، فرمود من در دو وقت میزبانیِ رسمی دارم یکی زمان معین، یکی زمین معین، در ماه مبارک رمضان من میزبان هستم و روزه داران ضیوف الرحمن اند، مهمان من هستند، کسانی که اهل حج و عمره اند در سر زمین وحی مهمان من اند حاجیان و معتمران جزء ضیوف الرحمن اند. فرمود: من میزبان هستم ولی مهمان هم می شوم، اگر مرا دعوتم کنید من می آیم ولی به شرطی که دعوتم کنید ( أنا عند منکسره قلوبهم ) این جزء احادیث قدسی منزه ماست، فرمود: من مهمان هر دلِ شکسته ای هستم، شما خودتان بگویید خدا، شما که سفره پهن کردی این قلب شکسته به کی متوجه است؟ این قلب شکسته به کسی متوجه است که…خوب چرا  به این و آن می‌گویید ناله کنند، این راه نیست. چرا به این طرف و آن طرف، او که نزدیک ماست، او که کنار دل ماست، یقیناً دعای یک خانم یا آقای دل شکسته مستجاب تر از هر روحانی است، چون «او» میزبان است. خودش به عنوان حدیث قدسی اعلام رسمی کرد، فرمود: کسی که دلش شکسته است از کی می خواهد؟ به کی متوسل می شود؟ سرّ اینکه سایر ادعیه ما مؤثر نیست همین است .

فقط خدا را ببین

یک بیان نورانی درذیل آیه سوره ی مبارک یوسف است که فرمود اکثر مؤمنین مشرک اند (وَ ما یؤمِنُ أکثَرهُم بالله إلّا و هُم مُشـرِکون)(یوسف/۱۰۶) شما یک ایمانی که صد در صد خالص باشد کم دارید به امام۷ عرض کردند چگونه مؤمن مشرک می شود که خدا فرمود اکثر مومنین مشرک اند؟! همین که می گوید:«لو لا فلانٌ لهلکتُ» اگر فلان کس نبود مشکل ما حل نمی شد، خوب چرا  این طور حرف می زنی؟ بگوییم خدا را شکر که مشکل مرا به دست فلان کس حل کرد، نه اینکه اگر او نبود مشکل ما حل نمی شد، این که می گویند اول خدا دوم فلان شخص، مگر خدا اولی است که دوم دارد؟ پس این آیات ناظر بر چه کسی است ( ولله جنود السموات و الارض)(فتح/۴) (و ما یعلم جنود ربک الا هو )(مدثر /۳۱)عرش و فرش سپاه خدایند، صفات خدایند، مأموران الهی اند هرکس کاری کرد بگوید خدا را شکر که از این راه کار درست شد. مرحوم آقای قاضی و امثال آقای قاضی اینها دو سه جور حرف داشتند، الآن اگر یک سبد میوه به دست ما برسد‌ می‌گوییم: این چیست؟ می گویند: میوه است می‌گوییم: کی داد؟ می‌گویند فلان باغدار یا فلان باغبان، این یک نوع شرکِ مستور است اما مرحوم آقای قاضی یا امثال قاضی اینها سه جمله حرف داشتند، اگر چیزی به دست اینها می رسید می فرمودند: این چیست؟ می گفتند: میوه، هرگز نمی‌گفتند «کی داد» می گفتند: «کی آورد» بله آن باغبان آورد، کی داد؟ معلومه کی داد، ولی ما می گوییم: «کی داد»، ما مواظب زبانمان نیستیم «کی داد» مشخص است «ما بکم من نعمه فمن الله»(نحل/۵۳) چه در دعا و چه در غیر دعا چه در نماز و غیر نماز به ما گفتند این آیه ی نورانی را بخوانید «ما بکم من نعمه فمن الله» آنها هرگز نمی گفتند «کی داد» می گفتند: «کی آورد» «کی داد»؟ معلوم است کی داد، خوب این حدیث قدسی فرمود هر وقت قلبت شکسته است با من  سخن بگو، البته همه ما وظیفه داریم نسبت به دیگران و برادرانِ ایمانی دعا بکنیم این ادعیه الوسائل الی المسائل بخشی از مناجات هایی است که از وجود مبارک امام رضا۷ رسیده است امام جواد ۷  فرمود که مهریه همسر من مناجات امام رضا است پیداست که به این توصیه، امام هادی ۷  به دنیا می آید فرمود 🙁 وقد امهرت ابنتک الوسائل الی المسائل و هی مناجات دفعها الیَّ ) آن زنی که مهریه اش مناجات امام رضا۷ باشد پیداست آن خانواده چه خانواده ای است. بنابراین اگر به امام جواد علیه و علی آبائه و ابنائه السلام عشق می ورزیم، ارادت داریم و در سوگش اشک می ریزیم، برای این است که اینها بنیاد اساسی زندگی را به ما آموختند، آن وقت یک چنین خانه ای دیگر گرفتار طلاق نمی شود.

سخن هر کس را گوش کنی او را می پرستی

مطلب دیگری که از وجود مبارک امام جواد۷ رسیده است این است که فرمود 🙁 مَن أُصغیٰ إلیٰ ناطقٍ فَقَد عَبَدَهُ فَاِن کانَ الناطقُ عَنِ اللهِ فَقَد عَبَدَالله و إن کانَ الناطِقُ یَنطِقُ عَن لسان ابلیس فَقَد عَبَدَ ابلیسَ) فرمود مواظب باشید حرف هرکس را گوش می دهی کتاب هرکسی را می‌خوانی داری او را می پرستی، در قرآن کریم ذات اقدس‌اله فرمود: در برابر حق ساکت و حق پذیر باشید و چون قرآنْ حق و مصون از باطل است، صدق و منزه از کذب است، خیر و مبرّاء از شرّ است و حَسَن و منزه از قبیح است (إذا قری القرآن فإستَمِعوا لݡَهُ و أنصتوا) در برابر قرآن ساکت باشید، عترت هم عِدل قرآن کریم است شاگردان ائمه هم این حرف را یاد گرفته اند وقتی امام حرف می زد همه ساکت بودند چرا؟ چون اگر پذیرفتیم که امام، عِدل قرآن است که هست وقتی در برابر خواندن قرآن به ما گفته اند که ساکت باشید در برابر گفتار امام هم می گویند ساکت باشید، البته «عترت» معادل قرآن است نه «روایت» چون روایت گاهی ضعیف است گاهی قوی، گاهی جعلی است گاهی غیر جعلی، ولی عترت عِدل قرآن است، لذا اصحابی که در محضر امام بودند  حرفی نمی زدند؛ بعضی ها به حضرت عرض می کردند که ما به شما آنقدر ایمان داریم که اگر یک سیب را نصف بکنید و بگویید نصفش حلال و نصفش حرام است ما قبول می کنیم چون شما که مثل بشر عادی نیستید که در مدرسه درس خوانده باشید، حرفتان حرف وحی الهی است، اگر یک میوه را نصف بکنید بگویید نصفش حلال است و نصفش حرام ما همه قبول می‌کنیم، لذا (اذا قُرِیَ القرآن فأستمعوا له و أنصتوا) وقتی امام۷دارد تکلم می کند فاستمعوا له البته روایت چون گاهی ضعیف است گاهی قوی ، روایت ضعیف عِدل قرآن نیست، امام و عترت عِدل قرآن است.

وجود مبارک امام جواد۷ فرمود: شما باید یک میزانی  داشته باشید که کالا ها را با آن بسنجید، اول خطوط کلی قرآن و سنّت معصومین مشخص بشود که دین چی می خواهد بگوید بعد خوانده ها و نوشته ها را بر آن ها عرضه کنید اگر مطابق وحی الهی بود بپذیرد اگر مطابق نبود رد کنید. فرمود روا نیست آدم هر حرفی را گوش بدهد،  این بیان نورانی امام جواد۷ است، آن وقت انسان  در مصیبت یک مقدار اشک بریزد ثواب چندین اشک را خواهد داشت چرا در زیارت سید الشهداء می گویند اگر کسی حضرت را عارفاً زیارت کند فلان قدر ثواب دارد؟ درباره ی امام جواد هم همین طور است فرمود :(من اصغی إلی ناطق فقد عبده) آن وقت شرک مشخص می شود، حضرت فرمود حرف هرکسی را گوش می دهید دارید آن را می پرستید چون دارید اطاعت می‌کنید منتهی عبادت در بخش اطاعت است نه عبادت به معنای اعتقادی.

عجله در کار خیر

این بخش از آیاتی که این عزیزان ما قرائت کردند این همان دستور مسارعت است که شما سرعت بگیرید، در مسائل مادی می گویند مواظب باشید سرعت نگیرید همان طوری که عجله بد است سرعت هم بد است تصادف دارد، اما در کار خیر هم عجله اش خوب است و هم سرعتش خوب است «عجّلوا بالصلاه» چرا عجله خوب است؟ چرا در کار های دیگر عجله بد است؟ در کار های دیگر عجله بد است زیرا کار های دیگر وقتی دارند ، کار قبل از وقت عجله است، وقتی کسی با ما قرار ملاقات گذاشته یا ما با کسی قرار گذاشتیم اگر زودتر برویم این عجله است چون یک وقتی دارد، حدّی دارد اما کار خیر وقتی ندارد، زمان و زمین ندارد لذا عجله ندارد عجله ای بد است که قبل از وقت است لذا  آیاتی که این عزیزان قرائت کردند این بود که (و جَنَّهٍ عَرضُهَا السمواتُ و الارضُ ) حالا اگر میدان مسابقه ای مساحتش به اندازه‌ی آسمان و زمین باشد اینها هر چه سرعت بگیرند تصادف نمی کنند با کسی برخورد نمی کنند که «خیر» مثل آسمان و زمین وسیع است (وسارعوا إلی مغفره من ربّکم وجنه عرضها السموات و الارض ) خُب اگر میدان مسابقه به اندازه ی آسمان و زمین باشد شما هر چه بخواهی سرعت بگیری مزاحم کسی نیستی، سرعت هم گرفتید اکتفاء نکنید نگویید من سریع ام، سبقت بگیرید «و أستبقوا و سارعوا» این تازه چند تا آیه است، یک آیاتی است که حرکت کنید هجرت کنید،  اگر آیات سرعت را عمل کردید و قوی تر آیات سبقت را عمل کردید، سارعوا را عمل کردید وأستبقوا را عمل کردید اینها باب افتعال  به معنی مفاعله است از جاهایی که باب افتعال،معنای  باب مفاعله را می دهد همین استبق است، استبق یک مثال است واستبقوا الخیرات، جلو بیفتید وسارعوا.

فضیلت و اهمیت پیشوایی جامعه

خوب حالا جلو افتادی چه کار کنی احساس مسئولیت بکنی و بگوئی «وجعلنا للمتّقین اماماً»؟ این کم مقامی است؟ در مسائل دنیایی خیلی ما را ترغیب نکرده اند اما در معارف، در اخلاق، در ادب، توی حکمت، توی کلام، توی تفسیر به ما گفته اند تا سر رود به سر برو، تا پا به پا بپو، هیچ وقت نگو بس است، وقتی هم جلو رفتی به فکر آینده بگو خدایا آن توفیق را به من بده که تا خوبان عالم به من اقتداء بکنند، من نمی خواهم پیشگام هر کسی باشم که بعد در دروان فرسودگی توی خانه ی سالمندان بروم، من می‌خواهم امام بشوم برای کی؟ می خواهم متقیان و بزرگان و خوبان جامعه به من اقتداء بکنند این مقام کمی است؟ این دنیا نیست که وجعلنا للمتّقین اماماً، یک وقت است یک کسی جلو می افتد و چند نفری دنبال او  می روند این مقام نیست اما کسی به جائی رسید که بزرگان جامعه، پرهیزکاران جامعه همه دنبال او حرکت می کنند این کم مقامی است؟ فرمود این را بخواهیم، شب جمعه  این دعای نورانی وجود مبارک حضرت امیر است (وأقربهم  منزله منک و اخصهم زُلفهً لدیک ) همین است. این مزاحم کسی نیست من می‌خواهم از همه بهتر باشم، عالم تر باشم، آگاه تر باشم، عادل تر باشم، خاضع تر باشم، متواضع تر باشم، خیر تر باشم، اینها راه کسی را نمی‌بندد. یک چنین آدمی نه خودش را می بیند نه دیگری را ، فقط خدا را میبیند این انسان خوبی است این نه مسئله ی دنیا است، نه پیشگامی، نه پیشکسوتی  که بوی مادیت و انحراف بدهد، فرمود «وجعلنا للمتّقین اماماً» این کم مقامی نیست، این عزیزان طلبه همین را بخواهند آن وقت می بینند تو همین ها مراجع در می‌آید، تو همین ها حکماء در می آید، تو همین ها فقهاء در می آید تو همین ها اصولیین در می آید، تو همین ها متکلمین در می آید، این آیه برای همین است ( وجعلنا للمتّقین اماماً ) که پرهیزکاران جامعه و بزرگان جامعه به شما اقتدا می‌کنند این کم مقامی نیست.  عظمت اینها به بندگی آنها است لذا وجود مبارک امام جواد علیه و علی آبائه و ابنائه آلاف التحیه و الثناء به ما فرمود کتابی که می خوانید حرفی که می‌شنوید بدانید دارید آنرا می‌پرستید (من اصغی إلی ناطق فقد عبده فإن کان الناطق ینطق عن الله فقد عبد الله و ان کان الناطق ینطق عن لسان ابلیس فقد عبد ابلیس )

من مجددا مقدم همه ی شما بزرگواران، علماء، روحانیون معظم، طلاب، دانشجویان حوزه، مسئولین محترم نظام،  خدمتگذاران راستین و سربازان گمنام ولی عصر،  را گرامی میدارم از ذات اقدس اله مسئلت می‌کنیم که به تک تک شما خیر دنیا و آخرت مرحمت بکند، همه شما را از خدمتگذاران نظام اسلامی قرار بدهد.

پروردگارا تو را به اولیائت قسم، تو را به انبیائت قسم، تو را به امام جواد علیه و علی آبائه و ابنائه آلاف التَحیَّه و الثناء قسم نظام ما را رهبر ما را مراجع ما را دنیا و آخرت ما را دولت وملت ومملکت ما را در سایه ی امام زمان حفظ بفرما، روح مطهر امام راحل و شهداء با اولیاء الهی محشور بفرما، مشکلات دولت وملت ومملکت مخصوصاً در بخش اقتصاد و ازدواج جوانان همه را حل بفرما، خطر سلفی و تکفیری و داعشی را به صهیونیسم برگردان، همه ی ما را جزو خدمتگذاران این نظام اسلامی قرار بده، بین ما و قرآن وعترت در دنیا و آخرت جدایی نینداز، این نظام الهی را تا ظهور صاحب امر محافظت بفرما

غفرالله لنا و لکم

والسلام علیکم جمیعاً و رحمه الله و برکاته